مراحل دریافت متن در شعر سپهری بر اساس رویکرد بوگراند و درسلر

در این پژوهش، مراحل چهارگانۀ دریافت متن را با توجه به سه معیار متنیت بوگراند و درسلر، یعنی انسجام، پیوستگی و بینامتنیت، در مجموعة شعر زندگی خواب­ها، اثر سهراب سپهری، بیان کرده ایم. هدف از پژوهش، یافتن روش تحلیلی نو در شعر معاصر است که از جزء به کل و از متن به شناخت می­رسد؛ بنابراین ترکیبی از روش­های عینی و ذهنی است که شیوۀ درک و مراحل دریافت شعر معاصر را طی مراحلی در برابر خواننده قرار می­دهد. ابتدا با تقطیع متن، واژه­های مهم یا مراکز کنترل محتوا را پیدا می­کنیم و سپس شعر را از طریق استنباط، به­ صورت مفاهیم پیوسته در­می یابیم و طرح ذهنی شاعر را برای بیان روایت آن کشف می­کنیم. در طرح، ایدۀ خاصی از طریق شعر انتقال یافته است که با مطالعات و تجربه­های مشترک خواننده و شاعر ارتباط دارد. طرفین گفتمان یا محتوای ذهنی مشابهی دارند یا به بینامتن­های مشترکی دسترسی دارند. به این ­ترتیب، خواننده به هدف شاعر‍‍‍ پی می­برد و با دنبال ­کردن شعرهای دیگر می­بیند که شاعر، طرح ذهنی خود را در شعرهای دیگر در موقعیت­های جدید تکرار می­کند. در پایان نتیجه می گیریم که سپهری با دو بینامتن سورئالیسم و عرفان و تکرار یک طرحوارۀ زنجیری، به طرح و توصیف کوتاه تجربیات متافیزیکی خویش پرداخته است.